HEYVANLAR ALƏMİ »

• Özlərinə dərman istehsal edən canlılar

  ---

  

  
  

  Mədə dərmanlarını özləri istehsal edən timsahlar

  Çox miqdarda yemək həzm prosesini çətinləşdirir. Bu, tez-tez rast gəldiyimiz mədə narahatlıqlarından biridir. Bu narahatlıq hissindən xilas olmaq üçün dərmanlara və müxtəlif üsullara müraciət edilir. Halbuki, öz bədən ağırlığının təxminən 23%-iqədər yemək yeyən timsahlar heç vaxt mədələrində narahatlıq hiss etmirlər. Çünki mədə dərmanlarını özləri istehsal edirlər. Üstəlik, bunu müasir dövrdə istehsal edilən bəzi mədə dərmanları ilə eyni xammaldan istifadə edərək edirlər. Bu dərmanı qanlarının axma istiqamətini dəyişdirərək əldə edirlər.

  İnsan, məməli və quş damarlarının timsahlarda olduğu kimi, xüsusi axma sistemi yoxdur. Sol aorta damarı timsahlardan başqa bütün canlılarda karbondioksidi daşıyan çirkli qanın ürəyin sağ tərəfindən nasosla vurularaq ağciyərlərə çatmasını və buradan karbondioksid alaraq ağciyərlərdən kənara atılmasını təmin edir.

  Timsahlar isə onlara uca Allahın bəxş etdiyi xüsusi nemət olaraq sol aorta damarından istədikləri kimi istifadə edirlər. Yeməkləri həzm edərkən qanın normal axma istiqamətini dəyişdirərək karbondioksidlə zəngin olan qanı mədələrinə göndərirlər. Çünki ifrazat vəzlərinin həzm üçün mədə turşusuna, bikarbonat ifraz etmək üçün karbondioksidə ehtiyacı var.

  Həzm dərmanı kimi istifadə edilən bəzi mədə həblərinin tərkibində karbonun olduğunu nəzərə alsaq, timsahın karbondioksidi qarnına göndərərək həzm üçün lazım olan mədə turşusu və bikarbonat istehsalını sürətləndirməsi prosesində üstün ağıl sahibi olan Rəbbimizin yaratma sənətini görə bilərik. Uca Allah üstün ağlını və yaratma sənətindəki qüsursuzluğunu bir Quran ayəsində belə xəbər vermişdir:

  O, Xaliq, yoxdan Yaradan, Surətverən Allahdır. Ən gözəl adlar yalnız Ona məxsusdur. Göylərdə və yerdə olanların hamısı Onun şəninə təriflər deyir. O, Qüdrətlidir, Müdrikdir. (Həşr surəsi, 24)

  Antibiotik istehsal edən arılar

  Zərərli bakteriya ilə birlikdə yaşayan çöl arısı istehsal edilən 9 cür antibiotikdən istifadə edərək sürfələrini infeksiyalardan qoruyur.

  Çöl arılarının dişiləri yuvalarını torpağın içində qazır və burada yumurta qoyur. Çıxan sürfələri yedirtmək üçün bir bal arısını tutub, iflic edərək yumurtaların önünə qoyurlar. Ancaq torpağın altı canlılar və xüsusilə yumurta və sürfələr üçün etibarlı yerdeyil. Torpaq isti, nəm və orqanik maddə baxımından zəngin olduğundan kif və bakteriyaların təsirinə məruz qalır. Arıların vəzifəsi sürfələri bu zərərdən qorumaqdan ibarətdir.

  Dişi arılar balalarını qorumaq üçün öz antenalarında saxladıqları streptomiset bakteriyaları yuvanın tavanından asırlar. İsti yuva əldə edən bakteriya doqquz antibiotik maddədən ibarət olan ifrazat istehsal etməyə başlayır. Bu ifrazat bir çox zərərli bakteriya və göbələyə təsir edir. Yumurtadan çıxan sürfələr də tavandakı bu əcza şkafını açaraq bakteriyaları baramalarına sürtürlər.

  Bu nümunələr üzərində dərin düşünmək canlıların davranışlarının təsadüfən ortaya çıxmadığını anlamaq üçün kifayət edir. Çünki arının öz antenasında saxladığı bir bakteriyanın antibiotik ifraz edəcəyini bilməsi, bu antibiotikin balaların qorunması üçün lazımlı olduğunu düşünməsi, balaların isə tavandan asılan bakteriyaların ifrazatının onları qoruyacağını bilməsi, əlbəttə, qeyri-mümkündür. Bütün canlılar ehtiyacları olan bilgilərə Allahın ilham etməsi və öyrətməsi sayəsində qovuşurlar. Heç bir canlı başıboş, sahibsiz deyil və təsadüflərin axışına buraxılmamışdır. Bir Quran ayəsində belə xəbər verilir:

  Mən, Rəbbim və Rəbbiniz olan Allaha təvəkkül etdim. Elə bir canlı yoxdur ki, (Allah) onun kəkilindən tutmuş olmasın. Həqiqətən, Rəbbim ədalətlidir. (Hud surəsi, 56)

  Həkim qarışqalar

  Elm adamları qarışqaların çox təsirli mikrob təmizləmə üsulundan istifadə etdiyini aşkar etmişlər. İsveçli tədqiqatçılar müəyyən etmişlər ki, tüklü meşə qarışqaları (formica paralugubris) yuvalarına qatran yığırlar. Ancaq qarışqaların seçdiyi qatranbizim bildiyimiz qatranlara bənzəmir. Çünki onun malik olduğu xüsusi kimyəvi maddələr xəstəlikləri qarışqa yuvalarından uzaq tutur.

  Qarışqalar yuvalarını əhatə edən qozalı ağaclardan bərkimiş şirə dənəciklərini yığırlar. Yığılan qatranın miqdarı 20 kiloqrama çatır.

  Lozanna Universitetinin professoru Michel Chapuisat və tədqiqat qrupu qatranın antiseptik xüsusiyyətini test etmiş, qatran olan və olmayan yuvalarda müşahidələr aparmışlar. Qatransız yuvada üç qat daha çox göbələk törəməsi və xəstəliyə səbəb olan bakteriyaların artması təsbit edilmişdir.

  Bildiyimiz kimi, qarışqaların bədəni çox kiçikdir və onlar sadə bir orqanizmə sahibdirlər. Xəstəlik, mikrob və antibiotik arasındakı əlaqəni təhlil etmək isə olduqca kompleks davranışdır. Əlbəttə ki, qarışqalar xəstəlik yaradan bakteriya və ya mikroblardan xəbərdar ola bilməzlər. Elm adamları xüsusi mikroskoblar sayəsində bunları araşdıra bilirlər.

  Qarışqaların qatranın xəstəliyin qarşısını alacağını bilmələri heyrətamizdir. Onların ətrafında çox sayda bitki olmasına baxmayaraq, məhz qozalı ağaclarını seçmələri şüurlu hərəkətdir. Qarışqalar sanki hansı xəstəliyə qarşı hansı dərmanı verəcəklərini bilirmiş kimi davranırlar. Ayrıca, qarışqaların qatran toplayarkən birlikdə çalışması yuvanın ümumi sağlamlığını düşündüklərini də ortaya qoyur. Bu ağıllı davranışlar Allahın qarışqalara ilhamı ilə reallaşır. Xəstəlikləri yuvalarından uzaq tutmaq üçün qatran yığan hər bir qarışqa uca Allahın nəzarəti altındadır.

  Qanlarındakı antitellərlə xəstəliklərin qarşısını alan köpək balıqları

  Avstraliyalı elm adamları köpək balıqlarının qanında olan antitellərin xərçəng xəstəliyi ilə mübarizədə əhəmiyyətli rol oynayacağını açıqlayıb. Tədqiqatçılar  müəyyən edib ki,

  köpək balıqlarının qanında xəstəliklərlə mübarizə aparan fərqli antitellər var və bunlar xərçəng hüceyrələrinin çoxalmasına mane olur. Köpək balıqlarının güclü immun sisteminə sahib olmalarının və nadir halda infeksiyaya yoluxmalarının səbəbi də bu antitellərdir.

  Bu canlıların xüsusi kimyəvi əməliyyatlar apararaq xəstəliklərə qarşı tədbir görməsi Allahın yaratdığı gözəlliklərdən biridir. Bildiyimiz və bilmədiyimiz canlıların sahib olduqları  xüsusiyyətlər Allahın sərhədsiz gücünü daha yaxşı qavramaq üçün bir vasitədir. Allah bir ayədə belə buyurur:

  Yer üzündə olanların hamısını sizə görə xəlq edən Odur… (Bəqərə surəsi, 29)

  Bədənləri üçün xüsusi dərman hazırlayan koalalar

  Avstraliyada evkalipt ağacının 600-dən çox növü var. Ancaq koalalar bunların yalnız 35-indən istifadə edirlər. Evkalipt ağacı koala üçün təkcə sığınacaq deyil, eyni zamanda, qida mənbəyidir. Evkalipt yarpaqları koalanın yeganə qidasıdır. Bununla yanaşı, evkalipt yarpaqları koalalar üçün dərman rolunu da oynayır.

  Evkalipt yarpaqları bir çox tibbi təsirə malikdir. Yarpaqları efir yağı ilə zəngindir. Bu yağ bir çox heyvan üçün öldürücüdür. Koalanın qaraciyəri isə bu maddənin zəhərini zərərsizləşdirir. Koala bu yağı bədənindən çıxarır. Bütün bədənə sürtülən yağın bir qismi havaya sovrulur, bir qismi isə bədənin içinə girir. Yağ heyvanın bədənindəki parazit həşəratların yerə tökülməsini təmin edir. Əslində, koalanın bunların heç birindən xəbəri yoxdur. Koalanı bu xüsusiyyətlərlə Allah yaratmışdır. Allah hərelmin sahibidir. Bu canlının tibb məlumatını, bədənindəki əməliyyatları reallaşdıran, orqanlarını yaradan uca Rəbbimizdir. Allahın yaratma sənəti qüsursuz və bənzərsizdir. Quranda belə buyurulur:

  Qeybi və aşkarı Bilən, Qüdrətli və Rəhmli olan Odur. Hansı ki, yaratdığı hər şeyi gözəl yaratdı, insanı yaratmağa palçıqdan başladı. (Səcdə surəsi, 6-7)

  Bütün canlıların qoruyucusu Rəhman olan Allahdır

  Uca Allah dünyada bir-birindən fərqli canlı növləri yaratmış və hər canlı növünə xas müxtəlif sistemlər var etmişdir. Bir çox heyvan və bitki növünün ifraz etdikləri kimyəvi maddələr və dərmanlar da uca Allahın üstün yaratma sənətinə və Şafi (şəfa verən) isminin təcəllilərinə nümunə olan xüsusiyyətlərdəndir.

  Ağıl və şüura sahib olmayan bir canlının öz dərmanını özü istehsal etməsi, müxtəlif kimyəvi maddələr ifraz etməsi, qanının axma istiqamətini dəyişdirməsi və ya qanında infeksiyalara qarşı antitel yaratması, bakteriyaların istehsal etdikləriantibiotikləri bilməsi, bunların nə işə yaradıqları haqqında doğru qərarlar verərək hansı vəziyyətlərdə istifadə edəcəyini düşünməsi, üstəlik, bu məlumatın o canlı növünün bütün üzvlərində var olması bizə bir həqiqəti göstərir: bu canlılara hökm edən, onlara məlumatları ilham edən və davranışlarını idarə edən güc uca Allaha aiddir. Bir ayədə belə buyurulur:

  Göyləri, yeri və onlarda yaydığı canlıları yaratması Onun dəlillərindəndir. (Allah) istədiyi vaxt yaratdıqlarını bir yerə toplamağa qadirdir. (Şura surəsi, 29)

  İzlənmə sayı: 4436